Amgueddfa Clwb Rygbi Athletau Caerfyrddin
Mae gan y rhan fwyaf o glybiau rygbi ddetholiad o jyrsis a phethau cofiadwy sy’n cael eu harddangos ac maent yn haeddiannol falch ohonynt. Fodd bynnag, mae casgliad Athletau Caerfyrddin yn eithaf unigryw gan ei fod nid yn unig yn arddangos crysau rygbi’r undeb arferol ond hefyd crysau o amrywiaeth eang o chwaraeon megis pêl-droed, rygbi’r gynghrair, athletau ac ati yn ogystal â phob math o esgidiau chwaraeon o amrywiaeth eang o chwaraeon.
Mae Gerald Davies o enwogrwydd Cymru a’r Llewod yn cofio cael rhagolwg slei y tu mewn i’r clwb Athletau gwreiddiol ym Mharc Friars fel bachgen ysgol. Dywedodd, “Wrth edrych ar set falch y Clwb Athletau o jyrsis Rhyngwladol, roedd yna, rwy’n meddwl, dim ond pedwar yn y cabinet y diwrnod hwnnw. Roedd y crysau hynny, gadewch imi ddweud wrthych, yn ffynhonnell ysbrydoliaeth ddofn. Rwy’n gallu eu gweld nhw nawr.” Heddiw, mae gan y clwb dros ddau gant a thri deg o grysau wedi’u harddangos mewn cypyrddau gwydr pwrpasol i’r nenfwd. Yn ogystal, mae cant a saith deg tri phâr o esgidiau chwaraeon hefyd yn cael eu harddangos. Mae’r casgliad yn cael ei gydnabod gan Lyfr Cofnodion Guinness ac mae’n adnabyddus ledled y byd.
Casgliad esgidiau
Dechreuwyd y casgliad esgidiau gan Lywydd gydol oes y clwb, y diweddar Gwynne King Morgan. Yn 1967, roedd Crysau Duon Seland Newydd ar daith yn y DU ac ar y pryd roedd y clefyd buchol, ‘clwy’r traed a’r genau’, yn lledaenu dros y wlad. O ganlyniad, nid oedd y twristiaid yn gallu mynd â’u hesgidiau rygbi yn ôl i Seland Newydd, felly manteisiodd Gwynne ar y cyfle i gael esgidiau’r chwaearwr chwedlonol Colin Meads. Arddangoswyd yr esgidiau’n hongian gan eu careiau y tu ôl i’r bar yn y clwb ym Mharc Friars (fe’i gelwir yn “The Cobblers Bar”), ond wrth i’r casgliad ehangu, adeiladwyd cypyrddau i’w cartrefu.
Mae’r enwocaf o’r esgidiau yn cynnwys esgidiau bocsio pencampwr pwysau trwm y byd, Muhammad Ali, a’i wrthwynebydd Prydeinig arbennig, Henry Cooper; esgidiau golff yr enillwyr ‘mawr’ Jack Nicklaus, Gary Player a Lee Trevino; esgidiau tenis Bjorn Borg, Billie Jean King a Nastase; esgidiau criced Gary Sobers, Viv Richards ac Ian Botham; esgidiau pêl-droed Pele, Stanley Mathews a Franz Beckenbauer; ac wrth gwrs esgidiau rygbi Gareth Edwards a Barry John.
Erbyn hyn, mae gan Athletau Caerfyrddin amgueddfa o bethau cofiadwy chwaraeon sy’n unigryw yng nghylchoedd clybiau rygbi, sy’n cynnwys eiddo’r personoliaethau chwaraeon gorau sy’n cwmpasu’r chwe degawd diwethaf.
